Na de gedragsregels van 1968, 1980 en 1992 is in 2018 de tekst vastgesteld van de nieuwe set gedragsregels voor de advocatuur, maar hoe zit het met juristen die geen advocaat zijn? Daar zijn geen specifieke gedragsregels voor. Mag een jurist zich dan als een ‘dolle hond’ gedragen en alles maar gewoon doen en laten zolang het maar binnen de kaders van de Nederlandse en Europese wetgeving is? Natuurlijk niet. Een jurist die graag klanten wil binnenhalen en wil behouden zal zich toch aan bepaalde regels, normen en waarden houden en uiteraard binnen de kaders van de wetgeving moeten blijven.
Juristen die zijn aangesloten bij de Nederlandse Vereniging van Rechtskundig Adviseurs hebben zich geconformeerd aan de door hun opgestelde gedragscode. Een goed en mooi streven. Deze gedragscode is een summier uittreksel van de gedragsregels voor de advocatuur. Er zijn echter juristen die niet aangesloten zijn bij de NVRA, die zijn dus niet verplicht om zich aan een willekeurige gedragscode te conformeren. Veel kleine juridisch adviesbureaus hebben een eigen gedragscode opgesteld. Veelal lijken die ook op de code van de NVRA of zijn een summiere verwoording van de gedragsregels uit 2018.
Hoewel ik hier geen hele gedragscode ga ik opsommen wil ik toch een paar zeer belangrijke puntjes benoemen. Het is van belang voor een ieder om te weten hoe er met de vertrouwelijkheid van gegevens wordt omgegaan en of er een klachtenprotocol aanwezig is.
- Aangaande de klachten is het van belang om te weten dat een jurist niet tuchtrechtelijk vervolgd kan worden, maar dat u in het ergste geval een civiele procedure bij de kantonrechter kan opstarten of aangifte kan doen bij de politie wanneer uw privacy ernstig geschonden is. Indien de jurist lid is van de NVRA kan daar een klacht worden ingediend bij het College van Toezicht. Aan de behandeling van de klacht zitten echter wel € 75,00 excl. BTW als kosten aan verbonden. Leden van de NVRA kunnen zowel jurist als advocaat zijn;
- Een juridisch adviespraktijk is vrijgesteld om zich aan te melden bij het College Bescherming Persoonsgegevens volgens het vrijstellingenbeleid. In paragraaf 3, Goederen en diensten: vrijstelling 13 (artikel 15 Vrijstellingsbesluit: Juridische dienstverleners en accountants) en paragraaf 9, Overige verwerkingen: vrijstelling 39 (artikel 39 Vrijstellingsbesluit: Bezwaarschriften, klachten en gerechtelijke procedures) van het CBP staat omschreven waarom een jurist ‘bijzondere vrijstelling’ geniet. Dit houdt echter niet in dat een jurist zomaar van alles kan doen met uw persoonsgegevens. Ook al is een praktijk vrijgesteld, deze dient zich ten allen tijde aan de privacywetgeving te houden;
- Een ander belangrijk feit is dat onlangs is gebleken in een uitspraak van de rechtbank te Amsterdam dat een jurist, die opgeroepen wordt als getuige, zich niet kan beroepen op het (afgeleid) verschoningsrecht. Dit betekend dat deze zich bij de rechtbank niet mag beroepen op grond van jurist/cliënt vertrouwensrelatie die is opgebouwd. Ook niet als een jurist slechts de adviseur is van een advocaat en deze ondersteund in een zaak. Om uitdagingen als het niet kunnen beroepen op een verschoningsrecht in de sfeer van jurist/cliënt vertrouwensrelatie kan de jurist zich indekken om een geheimhoudingsclausule op te nemen in een opdrachtbevestiging, in diens gedragscode en algemene voorwaarden. Let wel, ook dit is niet heiligmakend. Als een rechter antwoorden wil, kan hij deze altijd afdwingen. Desnoods door middel van gijzeling. Nu moet ik er wel bij zeggen dat de situatie in de boven benoemde uitspraak wel een apart geval was. De betreffende jurist, in de eerder benoemde uitspraak, begaf zich op ‘glad ijs’ en had zich niet goed ingedekt. Daarom is het dus van belang dat een jurist ook zijn werkgebied netjes kadert en zich aan afspraken houdt die hij met een cliënt heeft gemaakt.
Het belangrijkste is voor cliënten dat een jurist zich deskundig en professioneel opstelt, zich houdt aan de privacy wetgeving, al het toevertrouwde ook geheim houdt en partijdig is in het belang van de cliënt. Dat een jurist eerlijk is en zegt wat deze doet en doet wat er wordt gezegd. Loze beloften niet worden gemaakt en er geen garanties op uitkomsten van een dossier worden gegeven. Dat daarbij komt dat een jurist, ook al is deze het niet verplicht, op een later moment een zaak tegen een oud-cliënt aan neemt. Belangenverstrengeling en handelen met voorwetenschap is en blijft ook uit den boze.
Zoekt u een jurist of denkt u een jurist gevonden te hebben die u uw zaak toevertrouwd? Kijk dan eens op de website of vraag eens na of er een gedragscode wordt gehanteerd. Het geeft een extra houvast voor u als cliënt en voor de jurist is het een ook een stukje indirecte marketing.